Thực trạng kháng kháng sinh tại Việt Nam

Trong danh sách các nước có tỉ lệ kháng kháng sinh cao của Tổ chức Y tế thế giới (WHO) đã có mặt Việt Nam. Tỉ lệ kháng kháng sinh với các loại kháng sinh thuộc nhóm carbapenem đã tăng tới 50%, chủ yếu từ vi khuẩn Gram âm; hơn 60% là tỷ lệ kháng kháng sinh nhóm cephalosporin thế hệ thứ 3 ở nước ta.

PGS.TS Lương Ngọc Khuê, Phó Chủ tịch Hội đồng Y khoa quốc gia, Cục trưởng Cục Quản lý Khám chữa bệnh (Bộ Y tế) cảnh báo:

 “Việc sử dụng sai hoặc lạm dụng thuốc là nguyên nhân chính dẫn đến kháng thuốc. Tìm được một kháng sinh đã khó, việc giữ và bảo vệ còn khó hơn. Nếu hôm nay chúng ta không hành động thì ngày mai người bệnh sẽ rất khó khăn để có thuốc chữa”

Theo chia sẻ của TS. Cao Hưng Thái - Phó Cục Trưởng Cục quản lý khám chữa bệnh (Bộ Y tế), một trong ba nguyên nhân chính của tình trạng kháng kháng sinh là vấn đề sử dụng kháng sinh trong chăn nuôi, trồng trọt.

Việc lạm dụng các kháng sinh thế hệ mới cũng làm trầm trọng hơn vấn đề này. Một số trường hợp chỉ cần dùng kháng sinh thế hệ 1,2 đã có hiệu quả thì kháng sinh thế hệ 3,4 lại được sử dụng. Điều trị như vậy vật nuôi có thể nhanh khỏi bệnh, nhưng nguy cơ kháng thuốc rất cao. Hiện tốc độ kháng kháng sinh đã cao hơn rất nhiều lần so với tốc độ tìm ra kháng sinh mới.

Cùng hành động ngăn chặn tình trạng kháng kháng sinh

“Cái bắt tay” của 4 tổ chức quốc tế lớn đã đưa ra “Kế hoạch hành động chung về một sức khỏe (‎2022-2026)” nhằm bảo vệ sức khỏe của con người, động vật và môi trường để đạt được kết quả tốt nhất cho công tác phòng, chống kháng kháng sinh. 4 tổ chức đó gồm:

- Tổ chức Lương thực và Nông nghiệp của Liên hợp quốc (FAO)

- Chương trình môi trường Liên hợp quốc (UNEP)

- Tổ chức Y tế thế giới (WHO)

- Tổ chức Thú y thế giới (WOAH)

Nhà nước Việt Nam cũng thể hiện tinh thần quyết liệt hành động ngăn chặn tình trạng này:

- Bộ NN & PTNT đã không cho phép sử dụng kháng sinh với mục đích kích thích sinh trưởng trong chăn nuôi từ 1/1/2018

- Bộ NN-PTNT đã ban hành Quyết định số 3609/QĐ-BNN-TY về Kế hoạch hành động quốc gia về phòng, chống kháng kháng sinh trong lĩnh vực nông nghiệp giai đoạn 2021-2025. Mục tiêu của BNN & PTNT là giảm thiểu nguy cơ về kháng kháng sinh cho cộng đồng thông qua quản lý sử dụng kháng sinh và kiểm soát kháng kháng sinh trong lĩnh vực sản xuất nông nghiệp ở Việt Nam

- Bộ NN & PTNT cũng đã ban hành các Thông tư quy định về hướng dẫn kê đơn thuốc thú y (Thông tư số 12/2020/TT-BNNPTNT và số 13/2022/TT-BNNPTNT)

- Thủ tướng Chính phủ ban hành quyết định số 1121/QĐ vào ngày 25/9/2023 về “Chiến lược Quốc gia phòng, chống kháng thuốc tại Việt Nam giai đoạn 2023-2030, tầm nhìn 2045”

- Theo quy định tại Nghị định số 13/2020/NĐ-CP của Chính phủ, cấm hoàn toàn việc sử dụng kháng sinh với mục đích phòng bệnh trong chăn nuôi kể từ 1/1/2026